Popis jeskyně
Jeskyně lidi vždy fascinovaly. Byly útočištěm našich předků a mnoha zvířat. Jsou jako mystické stavby vytvořené bez lidské účasti a skryté před ním. Objevte nejkrásnější krápníkovou jeskyni v Polsku.
Schéma rozložení úrovní jeskyně v Góra Stroma
Umístění jeskyně
Medvědí jeskyně v Kletně je nejdelší ze sudetských jeskyní a jedna z nejdelších a nejhlubších v Polsku. Nachází se ve východních Sudetech v masivu Śnieżnik v Góra Stroma (1166 m n. m.).
Charakteristika naší jeskyně
Jeskyně je horizontálně vyvinuta na několika úrovních. Známá délka síní a chodeb je téměř 5 km, přičemž hloubka je přes 100 m. Horní patro je zachováno jen částečně. Na střední úrovni vede turistická trasa s unikátními a zachovalými krápníky jeskyně a množstvím kostí zvířat z doby ledové.
Vznik Medvědí jeskyně úzce souvisí s přítomností vápencových hornin. V našem případě se jedná o mramor, tedy krystalické vápencové horniny prekambrického stáří (asi 600 milionů let). Jsou součástí geologické stavby masivu Śnieżnik. V důsledku působení vody vznikly v mramorech krasové jevy. jehož krásným příkladem je jeskyně.
Kapka po kapce...
Na úpatí Medvědí jeskyně hučí potok Kleśnica. Právě vodám tohoto potoka vděčíme do značné míry za ztvárnění Medvědí jeskyně. Všechno to začalo asi před 28 miliony let, kdy povrchové vody iniciovaly vznik podzemního jeskynního systému, který spojil síly prostřednictvím systému trhlin a puklin existujících ve skále. Takto po miliony let vznikaly chodby, síně, komíny. Voda nejen ničí skály, ale může také vytvářet nádherné výtvory, jejichž výsledkem je krápníkový kryt jeskyně s velkou rozmanitostí forem a barev.
Nejen medvědi...
Během zalednění se v jeskyni vytvořily nánosy bohaté na zbytky tehdy žijících zvířat. Největší množství ostatků patří medvědovi jeskynnímu (Ursus Spelaelus), odtud název jeskyně. Dále zde byly nalezeny kosti jeskynního lva, jeskynní hyeny, vlka, zubra, kuny, netopýrů (několik druhů), bobra, srnce, divočáka, lišky a mnoha hlodavců. Původ těchto pozůstatků jse jiný. Jde o kosti zvířat žijících v jeskyni, oběti predátorů nebo nakonec kosti přivezené sem vodou.
Medvědí jeskyně vyniká mezi ostatními jeskyněmi u nás rozmanitými, bohatými a zachovalými krápníky. Uhličitan vápenatý nahromaděný ve vodě se v jeskyni ukládá v krystalické formě – kalcitu. Kalcit cementuje podzemní závaly, pokrývá stěny jeskyně kalcitovými povlaky. Postupem času je jeskyně vyzdobena kalcitovými formami velmi různých tvarů a velikostí. Nejcharakterističtější z nich jsou popsány níže.
Co nás odlišuje :)
Kromě výše zmíněných krápníkových forem se Medvědí jeskyně může pochlubit mimořádně bohatou krápníkovou formací na dně jeskyně. Jedná se o nekrózní misky naplněné vodou, na jejich dně se tvoří kalcitové ježci, kalcitové květy krystalizující na hladině vody v miskách, formy podobné korálovým útesům, rýžovým polím nebo květákům. Na dně jeskyně jsou k vidění i vzácné jeskynní perly – pizoidy. Voda v jeskyni se stále tvoří, i když pro člověka jsou tyto změny nepostřehnutelné. Růst kalcitu se odhaduje na cca 1 mm3 za 10 let. Jediným svědkem těchto procesů je zvápenatělá kostra netopýra, rok od roku méně a méně viditelná pod vrstvami kalcitu.
Infiltrační nudle
Zwane też rurkami naciekowymi. Z kropli zwisających ze skały wytrąca się osad węglanu wapnia, który wraz z upływem czasu nabiera kształtu cienkich rurek. Woda sącząca się wewnątrz wąskim kanalikiem powoduje wzdłużne narastanie nacieku.
Stalaktity
Grawitacyjny naciek jaskiniowy mający zazwyczaj kształt wydłużonego odwróconego stożka (sopla), narastającego od stropu jaskini krasowej ku jej spągowi. Podobnie jak makarony, stalaktyty posiadają w środku kanalik którym spływa woda zwany kanalikiem alimentacyjnym.
Stalagmity
Przysadzisty naciek jaskiniowy, osiągający często duże rozmiary. Może występować w postaci stożka, słupa, guza itp. Narasta od dna jaskini krasowej ku górze wskutek wytrącania się węglanu wapnia z wody kapiącej ze stropu jaskini lub innego nacieku.
Stalagnáty
Naciek jaskiniowy w formie kolumny, słupa, łączący strop jaskini krasowej z jej spągiem. Powstaje on w efekcie równoczesnego rozwoju stalaktytu od stropu i stalagmitu od dna jaskini. Przy odpowiednio długim czasie przyrostu obu form leżących na jednej osi dochodzi do ich połączenia i powstania stalagnatu i z czasem kolumny naciekowej.
Nacieki grzybkowe
Drobne formy nacieków agrawitacyjnych, których kierunek wzrostu jest zawsze prostopadły do podłoża, bez względu na jego nachylenie. Ich długość rzadko przekracza 20 mm. Powstają z kalcytu wytrącającego się z wody, która podsiąka kapilarnie przez drobne szczelinki podłoża, lub z rozpryskujących się kropli.
Heliktity
Nieregularne, ekscentryczne formy naciekowe powstające często w wyniku zwężenia lub zaczopowania kanalika zasilającego naciek. Te krystaliczne, zazwyczaj nieregularne, krzaczaste wyrostki rosnące w dowolnych kierunkach powstają zwykle na ścianach i stropach, a także na stalaktytach i polewach.
Kalcitové polevy
Formy naciekowe w postaci grubych pokryw kalcytowych na ścianach i dnie, zbudowane z drobnokrystalicznego węglanu wapnia. W zależności od domieszek mogą przyjmować różne barwy.
Kaskady
Różnorodne formy zdobiące ściany oraz nachylony strop jaskini. Mogą zajmować duże powierzchnie, są charakterystycznie użebrowane w zależności od struktury skały, na której powierzchni powstają.
Infiltruje se zvlněnou strukturou
Powstają z mleka wapiennego, czyli uwodnionego węglanu wapnia o postaci gęstej wodnej zawiesiny mikrokrystalicznego osadu z różnymi domieszkami. Tworzą się na ścianie i stropie jaskini, często w kominach jaskiniowych. Swoją fakturą przypominają wełnę.
Drapérie
Ich powstawanie warunkuje powolny spływ kropli wody po ścianie lub stropie o odpowiednim nachyleniu. Mają ciekawe kształty przypominające zasłony lub tkaniny. Przenika przez nie światło jak przez materiał.
Rýžová pole
Formy naciekowe powstające na dnie jaskini. Mogą być płaskie lub ułożone kaskadowo. Ich nazwa związana jest z podobieństwem do pól ryżowych widzianych z góry.
Misy martwicowe
Forma naciekowa, tworząca się na dnie jaskini ze skrystalizowanego węglanu wapnia i ma kształt niecki bądź misy. Jest efektem długiego cyklu odparowywania i wypełniania się niewielkich jeziorek jaskiniowych i wytrącania kalcytu na ich dnie i obrzeżach.
Pizoidy – perły jaskiniowe
formy kuliste, które powstają w wyniku koncentrycznego wytrącania się kalcytu wokół ośrodka krystalizacji, którym może być ziarno piasku lub okruch skalny, na dnie stojących lub wolno płynących wód jaskini.
Krystaliczne skupienia kalcytu
Skupienia ładnie wykształconych, często przejrzystych kryształów węglanu wapnia, tworzących na ścianach jaskiń zgrupowania w kształcie szczotek. Powstają także w głębi lub na obrzeżach jeziorek jaskiniowych, w warunkach powolnej i swobodnej krystalizacji.
Kwiaty kalcytowe
Krystaliczne formy kalcytu powstające w misach martwicowych i jeziorkach. Kalcyt krystalizujący na powierzchni wody przybiera płaski kształt przypominający pływające liście nenufarów.